Το χρονικό ενός…. τσακωμού
Για τους περισσότερους ανθρώπους, ένας καβγάς, ένας τσακωμός, μια σύγκρουση είναι μια εξαιρετικά δυσάρεστη κατάσταση και κατά συνέπεια «χρειάζεται να αποφευχθεί όσο γίνεται». Μια σύγκρουση προκαλεί φόβο για αυτό που θα ακολουθήσει, αγωνία και θυμό για αυτό που μπορεί να προηγήθηκε και πολλές σκέψεις και συναισθήματα όσο διαρκεί…
Για τους περισσότερους ανθρώπους, ένας καβγάς, ένας τσακωμός, μια σύγκρουση είναι μια εξαιρετικά δυσάρεστη κατάσταση και κατά συνέπεια «χρειάζεται να αποφευχθεί όσο γίνεται». Μια σύγκρουση προκαλεί φόβο για αυτό που θα ακολουθήσει, αγωνία και θυμό για αυτό που μπορεί να προηγήθηκε και πολλές σκέψεις και συναισθήματα όσο διαρκεί: άγχος, αγωνία, θλίψη, φόβο, ντροπή, θυμό, ενοχή, απελπισία, πίκρα, οργή, αποδιοργάνωση και σύγχυση, καταστροφικές σκέψεις, παρορμητική συμπεριφορά.
Πριν τον τσακωμό..
Όταν η στάση ζωής, η νοοτροπία ενός ανθρώπου είναι «να αποφύγω» τη σύγκρουση, ή «δεν μου αρέσει να τσακώνομαι», αυτό σημαίνει ότι έχει βρεθεί πολλές φορές στη θέση να θέλει να τσακωθεί και δεν το έκανε. Και τι σημαίνει θέλω να τσακωθώ; Σημαίνει ότι κάτι με ενοχλεί, δεν μου αρέσει, νοιώθω δυσάρεστα, ασφυκτικά ίσως. Αλλά παρόλα αυτά θα κάνω υπομονή, θα συμβιβαστώ, θα υποχωρήσω, θα κάνω τα στραβά μάτια «για το καλό της σχέσης».
Είναι αρκετά εύκολο να φανταστούμε τη συνέχεια. Το «ποτήρι θα ξεχειλίσει» από ένα φαινομενικά – και αντικειμενικά – ασήμαντο περιστατικό και..
Στη διάρκεια ενός τσακωμού….
Θα λέγονται λόγια γεμάτα πίκρα, απογοήτευση και αδικία, θα εκτοξεύονται κατηγόριες που «δεν με κατάλαβες ποτέ κι εγώ κάνω τόσα για σένα», θα απαριθμούνται όλες οι φορές που μπήκε στη διαδικασία «να κάνει πίσω» και τις οποίες μάλιστα θυμάται με χαρακτηριστικές λεπτομέρειες, θα καταλογίσει ευθύνες με αδιάψευστα στοιχεία και αποδείξεις και ο άλλος θα πρέπει να ακούσει όσα δεν άκουσε ποτέ. Θα ζητάω να με ακούσει και να με καταλάβει ο άλλος, την ίδια στιγμή που εγώ δεν είμαι διατεθειμένος να ακούσω τίποτα. Δεν ζητάω απαραίτητα να βρεθεί μια λύση. Θέλω απλώς να του τα πω, να ξεσπάσω, να αδειάσω.
Μετά τον τσακωμό…
Το άδειασμα υπάρχει, αλλά όχι όπως το φανταζόταν. Ενώ το ξέσπασμα θα μπορούσε να φέρει ανακούφιση, τελικά δεν έγινε έτσι. Αναστάτωση, πίκρα, απογοήτευση, αδικία, αίσθηση ανικανοποίητου, ανταγωνισμός, παιχνίδια εξουσίας. Ποιος θα κάνει το πρώτο βήμα; Μήπως ήμουν πολύ σκληρός και απότομος; Μήπως είπα λόγια που δεν έπρεπε; Από την άλλη, έπρεπε να ξέρει πώς νοιώθω. Και τώρα πρέπει να κάνει το πρώτο βήμα, αλλά είναι τόσο εγωιστής που δεν θα το κάνει; Ή μήπως να το κάνω εγώ γιατί φέρθηκα άσχημα;
Σκέψεις και συναισθήματα που μόνο για το καλό της σχέσης, αλλά και του ίδιου του ανθρώπου δεν είναι. Όποιος και να κάνει το πρώτο βήμα με τέτοιους όρους είναι χαμένος. Γιατί δεν θα καταγραφεί ότι πλησιάζω το σύντροφό μου, αλλά ότι υποχωρώ, για μια ακόμη φορά.
Τι, πώς και γιατί..
Ένας άνθρωπος που μπαίνει συνεχώς σε μια διαδικασία υποχώρησης έχει εκπαιδευτεί πολύ καλά στο να συσσωρεύει συναισθήματα. Η χρόνια συσσώρευση αυτών των συναισθημάτων οδηγεί σε µία κατάσταση χρόνιας και ήπιας «επιθετικής ετοιμότητας», η οποία καθιστά τον άνθρωπο παθητικο-επιθετικό και «ανειλικρινή» ως προς τις συναισθηματικές του ανάγκες. Αυτό τον οδηγεί να ανταποκρίνεται στις καταστάσεις και τους ανθρώπους με επιφύλαξη και αμυντική στάση. Δημιουργείται ένα τείχος αδιαφορίας και παθητικότητας. Αυτή η κατάσταση με τη σειρά της οδηγεί σε μια χρόνια αίσθηση πίκρας, αδικίας και αδυναμίας.
Ένας τσακωμός είναι τόσο για να ακουστώ όσο και να ακούσω. Είναι για να με καταλάβουν και να καταλάβω κι εγώ. Είναι για να βρούμε λύση χωρίς να έχει σημασία ποιος έχει δίκιο ή άδικο, ποιος πρότεινε και ποιος ακολουθεί. Ο πραγματικός θυμός όμως, δεν αφορά στο πρόσωπό του ανθρώπου. Αφορά σε κάτι πολύ συγκεκριμένο, το οποίο με κάνει να μην νοιώθω καλά. Ο στόχος κάθε σύγκρουσης, διαφωνίας ή αντίρρησης είναι να έχω καλύτερη σχέση με τον άνθρωπο με τον οποίο συγκρούομαι, όχι να κατηγορήσω, να ενοχοποιήσω ή να αδειάσω όλα όσα μάζευα. Ο στόχος του θυμού ή της σύγκρουσης είναι η ειλικρινής σχέση, ο εμπλουτισμός από το διαφορετικό, να παράγω κάτι καινούριο που μπορεί να περιλαμβάνει και το δικό μου και το δικό σου.
Η ερώτηση κλειδί που μπορώ να θέσω στον εαυτό μου ώστε να επιλύσω την σύγκρουση είναι: «τι είναι αυτό που πραγματικά με ενοχλεί στον άλλον και ποια είναι η σχέση που μπορεί να έχει αυτό με μένα;». Αν μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την διαμάχη από αυτήν την οπτική, οι συγκρούσεις αρχίζουν να αποκτούν ενδιαφέρον: είναι μία διαδρομή προς την αυτογνωσία.